Hoe zit het met de brandveiligheid van isolatiematerialen, zoals vloerisolatie?
Brandveiligheid is een belangrijk aspect in uw woning of bedrijfspand. De keuze van isolatiematerialen spelen hierbij een grote rol. Maar uw keuze wordt bepaald door verschillende afwegingen. Daarnaast spelen ook de overheid en bouwnijverheid een grote rol.
Waarschijnlijk spelen in uw overweging de isolatieresultaten en de kosten de grootste rol. Het brandrisico is een van de laatste dingen waar u naar kijkt. Als u er al naar kijkt? Hierdoor is de kans op een minder brandveilige constructie sterk aanwezig. Een vrij onschuldige brand kan zich hierdoor ontwikkelen tot een felle, uitslaande brand.
Als particulier kunt u uw huisraad, of erger, verliezen. En ook voor bedrijven zijn er de nodige risico’s. Niet alleen verliest u door brand uw opstal en inventaris. Betreft het hier uw bedrijfspand dan komen uw werkzaamheden stil te liggen, met alle financiële gevolgen van dien.
Rookontwikkeling door isolatiemateriaal
Een van de grootste risico’s bij brand is de rookontwikkeling. Isolatiemateriaal dat veel rookontwikkeling toelaat vormt een serieus risico voor de gezondheid. Aanwezige personen en dieren kunnen stikken door rook of lopen hierdoor ernstig letsel op. Rookontwikkeling brengt ook schade toe aan uw pand en de complete inhoud.
Gelukkig controleert de overheid goed op gevaren door rookontwikkeling voor personen. Hier wordt in het bouwbesluit dan ook volop aandacht aan besteed. Helaas komen verzekeringsexperts in de praktijk regelmatig voorbeelden tegen waar minder streng naar de brandveiligheid van isolatiematerialen is gekeken.
Een voorbeeld hiervan is het MKB en de agrarische sector. Hier worden nauwelijks eisen gesteld aan het brand- en rookgedrag van de gebruikte bouwmaterialen. Wat voor zeer gevaarlijke situaties kan zorgen.
Brandveiligheid van isolatiematerialen en de verzekering
Uw verzekering kijkt, bij het bepalen van het brandrisico, naar de te gebruiken of reeds gebruikte isolatiematerialen, van de complete constructie. Voor de verzekering zijn dit belangrijke punten. Het kan zelfs zo zijn dat uw verzekering ervoor kiest het object niet te verzekeren als het risico te hoog is. Het is dan ook van groot belang dat uw verzekering de materialen kan herkennen en beoordelen. Dit is in de praktijk nog wel eens een probleem.
In deze blog gaan we dieper in op de materialen en de bijbehorende kenmerken van de soorten isolatiematerialen.
Klassenindeling brandveilige isolatiematerialen
De klassenindeling brandveiligheid geeft een goed beeld van hoe veilig isolatiematerialen zijn tijdens brand. In 2003 werd met de Euro-brandklassen een helder classificatiesysteem ingevoerd. Hiermee zijn de brandklassen binnen heel Europa gelijk. In Nederland zijn de Euro-brandklassen opgenomen in het bouwbesluit. Hierin wordt het brandgedrag van bouwproducten vastgelegd. Onder het brandgedrag vallen onder andere de rookproductie en druppelvorming van het isolatiemateriaal.
Euro-brandklassen worden aangegeven in A1 tot en met F. Waarbij A1 staat voor onbrandbaar. Uiterst brandbare producten of niet geteste producten vallen in klasse F. In de EN 13501-1 zijn de nieuwe Europese classificaties vastgelegd.
Er bestaan nog twee klasse-indelingen, deze zijn nog niet verplicht maar zijn wel op de verpakkingen van sommige isolatiematerialen te vinden. Het gaat hier om de klasse voor rookontwikkeling die aangegeven wordt met de ‘S’. En om de mate van druppelvorming die met de letter ‘D’ wordt vermeld.
In Nederland werd al in 2003 de mate van rookproductie opgenomen in het bouwbesluit.
Hierin zijn drie klassen;
– S1 geringe rookproductie
– S2 gemiddelde rookproductie
– S3 grote rookproductie
Druppelvorming volgde in 2012. Dit is een belangrijke ontwikkeling want vooral brandende druppels en delen vormen een groot gevaar voor personen. Daarnaast zorgen deze druppels voor het ontstaan van nieuwe brandhaarden op andere plaatsen.
Ook hier wordt onderscheid gemaakt in drie klassen;
– D0 geen productie van brandende delen
– D1 delen branden korter dan 10 seconden
– D2 delen branden langer dan 10 seconden
Brandgevaarlijke situatie door verkeerde toepassing isolatiemateriaal
Nieuwe woningen en panden worden gebouwd volgens de eisen uit het bouwbesluit. Hierin staan strenge regels wat betreft brandveiligheid. Maar veel woningen en panden zijn gebouwd voor dit bouwbesluit van kracht werd. Verzekeringsexperts komen hier vaak bouwmaterialen tegen die niet aan de huidige regelgeving voldoen.
Vooral de toepassing van de isolatiematerialen zijn hier van belang om een goede risico inventarisatie te maken.
Vloerisolatie
Vloerisolatie wordt aangebracht aan de onderzijde van de begane grondvloer. De meeste vloeren zijn van steenachtig of houtachtig materiaal. In beide gevallen wordt de isolatielaag opgesloten tussen de fundering en de ondergrond. Hierdoor kan deze isolatielaag niet snel bijdragen aan het uitbreiden van een brand. Meer over de brand(voortplantingsklasse bij onze vloerisolatie in de vorm van bodemisolatie kunt u in dit artikel lezen.
Heeft u een houten vloer dan is er wel een ander risico waar u rekening mee moet houden. Wanneer er onvoldoende ventilatie is kan het hout gaan schimmelen en rotten. Meer hierover kunt u lezen in ons artikel over vloerisolatie en ventilatie.
Een ander verhaal wordt het wanneer u isolatiemateriaal aan gaat brengen op een verdiepingsvloer. Daar is het brandrisico groter, vooral wanneer u een brandbaar isolatiemateriaal toepast en dit niet afgeschermd aanbrengt.
Schenk hier extra aandacht aan het soort isolatiemateriaal in combinatie met de inrichting en het gebruik van het gebouw.
Muurisolatie
Gevels en wanden kunnen zowel binnen- als buitenshuis worden geïsoleerd, zoals bij spouwmuurisolatie. Het gebruikte materiaal voor wanden loopt sterk uiteen. Enkel- of dubbelwandig steen, hout, metaal of kunststoffen kunt u tegenkomen.
Wanneer u isolatiemateriaal verwerkt tussen een dubbelwandige muur zal deze laag nauwelijks bijdragen aan de uitbreiding van een brand. Aandachtspunt zijn hier wel de openingen in de wand. Denk aan deuren, ramen en doorvoeringen van diverse leidingen.
Ook hier geldt, net als bij de houten vloerisolatie, zorg voor voldoende ventilatie zodat u schimmelvorming voorkomt.
Enkelwandige muren hebben speciaal isolatiemateriaal nodig dat specifiek op het gebouw en het gebruik hiervan is afgestemd. Betreft het hier een werkplaats waar gelast en geslepen wordt dat zult u goed moeten kijken naar de brandbaarheid van het isolatiemateriaal om geen onverantwoorde situaties te creëren. Het afschermen van deze materialen met een brandwerend plaatmateriaal is verstandig en wordt vaak door verzekeraars noodzakelijk geacht.
Dakisolatie
Zoals u zult begrijpen is het bij dakisolatie van groot belang dat er brandveilige isolatiematerialen gebruikt worden. Denk bijvoorbeeld aan het vernieuwen of repareren van een bitumineuze dakbedekking. Hierbij wordt met open vuur gewerkt. Onbrandbaar isolatiemateriaal is dan van het grootste belang.
Dakisolatie kan op twee manieren aangebracht worden. Afhankelijk van de plaats waar de isolatie zich bevindt wordt dit een koud of warm dak genoemd. Bij een warm dak wordt de isolatie op de dakconstructie, maar net onder de dakbedekking aangebracht. Bij een koud dak bevindt de isolatielaag zich aan de onderzijde van de dakconstructie.
Dakisolatie biedt u grote voordelen. De warme lucht in uw woning stijgt op waardoor onder uw dak een warmteconcentratie ontstaat. Een goede thermische isolatie zorgt ervoor dat deze warmte niet verdwijnt maar in uw woning blijft.
Ook hier is goede ventilatie een aandachtspunt. Niet alleen om de vochthuishouding in uw woning optimaal te houden. Ook voorkomt goede ventilatie schade door aanwezig vocht.
Het materiaal van de dakconstructie bepaald voor een groot deel de brandveiligheid. Een betonnen dak zal bij een brand van binnenuit minder snel invloed uitoefenen op de isolatielaag die daar bovenop ligt dan bijvoorbeeld een houten kap.
De meeste dakbedekking materialen bieden voldoende bescherming tegen vliegvuur. Het risico op brand is veel groter tijdens werkzaamheden aan dakgoten en (bitumineuze) dakbedekking.
Gebruik vooral op onderhoudsgevoelige plaatsen, zoals doorvoeropeningen en langs de randen van uw dak, onbrandbare isolatiematerialen.
Verschillende isolatiematerialen
Vanaf de jaren 70 is er een sterke groei in woningisolatie. Er komen steeds meer isolatiematerialen op de markt. Deze materialen worden continu verbeterd en zijn onder diverse merknamen te koop. We geven hier een overzicht van verschillende productgroepen.
Plantaardige isolatieproducten
Vooral vroeger werden er veel plantaardige producten gebruikt voor het isoleren van woningen. Denk hierbij aan stro, vezel en riet. Een van de bekendste is wel het rieten dak. Vroeger vooral toegepast in de agrarische sector maar tegenwoordig siert het rieten dak ook menige woning.
Er kleeft echter een groot nadeel aan het gebruik van plantaardige producten. Ze zijn zeer brandbaar.
Minerale isolatieproducten
Minerale isolatieproducten zijn nagenoeg onbrandbaar. Wat een groot voordeel is. Minerale isolatieproducten zijn onder andere glaswol, schuimglas en steenwol. Vaak worden minerale isolatieproducten toegepast in de vorm van dekens of platen. Ze zijn gemakkelijk te verwerken en brandveilig.
Kunststofschuim isolatie
Kunststofschuimen hebben als grondstof een residu van aardolie. Door de toevoeging van brandvertragende componenten worden de brandeigenschappen bepaald. De meeste kunststofschuimen variëren in brandbestendigheid van 100 tot 370 graden celcius.
Een voordeel van deze isolatiematerialen zijn het lichte gewicht en relatief grote stijfheid. Dit zorgt voor eenvoudige verwerking, vooral op grote oppervlaktes. Ook is het relatief goedkoop.
Er zijn verschillende soorten kunststof isolatiemateriaal. Denk hierbij aan polystyreenschuim (EPS en XPS) dat vaak tot platen geperst wordt. Dit materiaal staat beter bekend als “piepschuim”.
Een andere, hele bekende, vorm van kunststofschuim is polyurethaanschuim. Beter bekend als PUR. Dit isolatiemateriaal wordt veelvuldig toegepast in de woningbouw. Wanneer PUR op de verkeerde manier wordt toegepast zorgt dit isolatiemateriaal voor een snellere uitbreiding van brand in de ruimte. U leest meer over dit materiaal in ons artikel over isoleren met PUR.
Samengestelde isolatiematerialen
Bij samengestelde isolatiematerialen zijn de gunstige eigenschappen van verschillende isolatie producten samengevoegd in één product. Meestal betreft het hier zogenaamde “sandwich” producten met een specifiek doel. Zoals speciaal samengestelde dakplaten, gevelpanelen en binnenwanden.
Een voorbeeld zijn stalen of aluminium platen met daartussen een laag (brandbaarder) polystyreen of polyurethaan. Als deze platen goed worden gemonteerd, met goede afsluitingen en afgedichte openingen, wordt het brandbare isolatiemateriaal goed afgeschermd. Door het wegnemen van de zuurstof toevoer worden de nadelen van het brandbare isolatiemateriaal gereduceerd.
Brandgevaarlijkheid van de isolatiematerialen
In grote lijnen kan worden gesteld dat plantaardige isolatiematerialen het meest brandgevaarlijk zijn. Minerale producten staan aan de andere kant van de schaalverdeling. Ze zijn nagenoeg onbrandbaar en vallen in de euroklassen A1, A2 en B.
Kunststofschuimen hebben grote onderlinge verschillen. Het is hierbij niet mogelijk een duidelijk brandgedrag aan te geven. De meeste zijn ronduit brandbaar en kunnen bijdragen aan de vuurbelasting van een gebouw. Daarnaast vormt polystyreenschuim ook nog druppelvorming wat kan leiden tot een snellere branduitbreiding, net als purschuim. PIR schuim is minder makkelijk te ontsteken maar verder net zo brandbaar als PUR.
Hieronder ziet u de brandgevaarlijkheid van de isolatiematerialen op materiaalniveau:
Brandveiligheid van isolatiematerialen in het bouwbesluit
In het bouwbesluit is de regelgeving vastgelegd wat betreft de brandveiligheid voor woningen en bedrijfspanden. Hier is gekeken naar brandcompartimenten tot 1000m2. Voor de industrie, zoals bedrijfsloodsen en stallen, is deze maatvoering verruimd tot 2500m2.
Ook al biedt het bouwbesluit ruimere regelgeving, het is altijd aan te raden zo weinig mogelijk brandbare isolatiematerialen in uw woning of bedrijfspand te verwerken.
Niet alleen voor uw eigen veiligheid maar ook voor het behoudt van uw eigendom tijdens brand, waar mogelijk. Nagenoeg onbrandbare materialen, uit de euro-brandklasse A1 of A2, geven u en anderen de tijd het brandende gebouw te ontvluchten. Ook bieden ze de brandweer meer tijd om (delen) van uw woning of pand veilig te stellen.
Natuurlijk vormen isolatiematerialen niet het enige risico. Alle gebruikte materialen, en de inhoud van het gebouw, vormen samen de totale vuurbelasting. Al wordt het isolatiemateriaal gerekend tot permanente vuurbelasting.
Brandpreventietips wat betreft isolatiematerialen
Voorkomen is beter dan genezen. Dit geldt ook zeker als het gaat om brand. Neem de nodige preventieve maatregelen om brand te voorkomen. Of anders de schade zoveel mogelijk te beperken.
– Let bij uw keus van bouwmaterialen op het brandgedrag. Ook van bouwmaterialen die al eerder toegepast zijn.
– Let bij het monteren van bouwmaterialen goed op de verwerkingsvoorschriften. Verkeerd aangebrachte bouwmaterialen verhogen het brandrisico.
– Let op bij werkzaamheden met een verhoogd brandrisico. Zoals bijvoorbeeld lassen, snijden, branden, dakwerkzaamheden met open vuur en loodgieterswerk aan uw dakgoot en dergelijke.
– Kies bij voorkeur dakbedekking waarbij geen open vuur nodig is voor het aanbrengen of reparaties.
– Neem voorzorgsmaatregelen bij onderhoud of reparaties waar open vuur bij nodig is.
– Kies voor isolatiemateriaal dat niet of nauwelijks brand. Euro-brandklassen A1, A2 of B zijn het meest geschikt.
– Geloof niet klakkeloos kreten als ‘vlamdovend’ of ‘brandvertragend’ op de verpakking. Alleen officiële tests geven een betrouwbaar resultaat.
– Let bij “sandwich” panelen op dat brandbare isolatiematerialen goed zijn afgeschermd door onbrandbare materialen.
– Werk overgangen en openingen in wanden en gevels goed af. Deuren, ramen en doorvoeren zijn plaatsen waar eventueel brandbaar isolatiemateriaal onbeschermd bloot kan komen te liggen wat het brandrisico verhoogd.
– De plaats waar het isolatiemateriaal wordt toegepast is van groot belang. Brandbaar isolatiemateriaal dat aangebracht wordt op een betonnen dak of in een spouwmuur is minder gevaarlijk dan wanneer het onbeschermd wordt aangebracht.
– Dek brandbaar isolatiemateriaal af met brandwerende beplating. En gebruik zoveel mogelijk brandwerende middelen.
– Werk onderhoudsgevoelige plaatsen en dakdoorvoeren af met onbrandbaar isolatiemateriaal.
– Door een dak met brandbaar isolatiemateriaal te voorzien van een ballastlaag is het niet alleen minder gevoelig voor stormschade maar ook minder gevoelig voor vliegvuur en straling van omgevingsbrand.
– Kies altijd voor brandveilig isolatiemateriaal. Voor uw veiligheid en de continuïteit van uw bedrijf.
Wilt u meer informatie over de brandveiligheid van leverbare isolatiematerialen? Neem gerust contact met ons op voor meer informatie. Wij adviseren u graag.